Przegląd Podatku Dochodowego nr 5 (269) z dnia 1.03.2010

Zasady rozliczania składek z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych w kosztach uzyskania przychodów

Składki na obowiązkowe (OC) oraz dobrowolne (AC, NNW) ubezpieczenia samochodów mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli podatnicy użytkują te samochody na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatnicy (osoby fizyczne), którzy ewidencjonują koszty metodą uproszczoną, mogą w podatkowej księdze przychodów i rozchodów księgować składki z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych samochodów jednorazowo, w dacie wystawienia polisy ubezpieczeniowej. U tych podatników, w myśl art. 22 ust. 4 updof, koszty uzyskania przychodów są bowiem potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Za dzień poniesienia kosztu uważa się natomiast dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (art. 22 ust. 6b updof).

W ten sam sposób dzień poniesienia kosztu ustalają również podatnicy ewidencjonujący koszty w podatkowej księdze metodą memoriałową. Z kolei u podatników prowadzących księgi rachunkowe dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który koszt ujęto (zaksięgowano) w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) lub na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku) (art. 22 ust. 5d updof i art. 15 ust. 4e updop).
 

Dla podatników rozliczających koszty podatkowe memoriałowo, w księgach rachunkowych lub w podatkowej księdze, istotne jest, że składki na ubezpieczenia komunikacyjne samochodów należą do tzw. kosztów pośrednich. Zastosowanie mają więc do nich przepisy art. 15 ust. 4d updop i art. 22 ust. 5c updof. Z regulacji tych wynika, że koszty uzyskania przychodów niezwiązane bezpośrednio z przychodami potrąca się w dacie ich poniesienia. Jeżeli jednak koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, wówczas stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. A więc w razie wykupienia polisy ubezpieczeniowej na okres przekraczający rok podatkowy podatnicy, o których mowa, muszą rozliczać poniesione z tego tytułu koszty proporcjonalnie.
 

Przedstawione zasady ewidencjonowania kosztów dotyczą składek na ubezpieczenia komunikacyjne (OC, AC, NNW) samochodów osobowych i ciężarowych użytkowanych w działalności gospodarczej. O ile jednak w przypadku samochodów ciężarowych kosztem uzyskania przychodów jest cała kwota składek z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych, to w przypadku samochodów osobowych wysokość składek podlegających zaliczeniu do kosztów podatkowych może być ograniczona.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 47 updof i art. 16 ust. 1 pkt 49 updop, za koszty uzyskania przychodów nie uznaje się składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w takiej części, w jakiej w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według ogłaszanego przez NBP:

• kursu sprzedaży walut obcych z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia - w przypadku podatnikowi PIT,

• kursu średniego euro z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia - w przypadku podatników CIT.

Wynikający z powołanych przepisów limit składek stanowiących koszty podatkowe dotyczy tylko składek dobrowolnego ubezpieczenia AC. Ministerstwo Finansów potwierdziło to stanowisko, odpowiadając na pytanie naszego Wydawnictwa. W odpowiedzi tej czytamy, że: „(...) z literalnego brzmienia powołanego przepisu (tj. art. 23 ust. 1 pkt 47 updof - przyp. red.) ograniczenie dotyczy jedynie tych składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, których wysokość jest ustalana w oparciu o wartość samochodu przyjętą dla celów ubezpieczenia. Taką składką jest jedynie składka AC".

Oznacza to, że w sytuacji gdy samochód osobowy użytkowany w działalności gospodarczej stanowi środek trwały, podatnicy mogą w rachunku podatkowym ująć:

• całą kwotę składki ubezpieczenia obowiązkowego OC oraz ubezpieczenia dobrowolnego NNW takiego samochodu,

• całą kwotę składki ubezpieczenia dobrowolnego AC lub jej część, ustaloną zgodnie z powołanymi przepisami, w zależności od tego czy wartość samochodu przyjęta dla celów ubezpieczenia jest odpowiednio niższa lub równa, czy wyższa od kwoty stanowiącej równowartość 20.000 euro, po przeliczeniu na złote.

Z kolei podatnicy wykorzystujący w działalności gospodarczej samochody osobowe:

• niewprowadzone do ewidencji środków trwałych - w przypadku podatników PIT,

• niestanowiące składników majątku podatnika - w przypadku podatników CIT,

muszą stosować ograniczenia w odniesieniu do wszystkich składek z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych. W takim przypadku mają bowiem zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 46 updof i art. 16 ust. 1 pkt 51 updop.

W myśl tych przepisów, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków z tytułu kosztów używania wymienionych samochodów, w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu na potrzeby prowadzonej działalności oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Dodatkowym warunkiem zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na eksploatację samochodów osobowych, mieszczących się w limicie kilometrówki jest prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu. (Więcej o zasadach rozliczania kosztów eksploatacji samochodów osobowych na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu można przeczytać w Przeglądzie Podatku Dochodowego nr 3 z 1 lutego br. w artykule pt. „Ewidencja przebiegu pojazdu niezbędna przy rozliczaniu kosztów eksploatacji samochodu osobowego".)