Możliwość zaliczenia do kosztów składek ubezpieczenia OC członków zarządu i rad nadzorczych - wyrok NSA

Składki na ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej obejmujące członków organów spółki, nie mogą być wykluczone z kosztów podatkowych na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 59 updop.

Tak wynika z wyroku NSA z 14 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 212/10 (orzeczenie prawomocne).

Orzeczeniem tym NSA oddalił skargę kasacyjną, wniesioną przez Ministra Finansów od wyroku WSA w Warszawie, uchylającego w części indywidualną interpretację podatkową.

W stanie faktycznym stanowiącym podstawę przedmiotowej interpretacji, spółka wskazała, że zawarła umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej członków zarządu i rady nadzorczej, a także opłaca wynikające z niej składki. Jak ponadto podniosła, ubezpieczenie związane jest z pełnieniem funkcji członka wymienionych organów, nie obejmuje zaś indywidualnie określonych osób. Zdaniem spółki, tego rodzaju wydatki należy uznać za koszty uzyskania przychodu, w myśl art. 15 ust. 1 i 4d-4e updop.

Ze stanowiskiem takim nie zgodził się organ podatkowy, wskazując, że tego rodzaju wydatki nie mają na celu osiągnięcia przychodów przez spółkę, przez co nie można zaliczyć ich w poczet kosztów podatkowych. Oprócz tego powołał się na normę wynikającą z art. 16 ust. 1 pkt 59 updop, stanowiącą, iż jako koszt uzyskania przychodu nie mogą być kwalifikowane wydatki na ubezpieczenie pracowników, z wyjątkiem obejmujących określone w tym przepisie grupy ryzyka, pośród których nie znajduje się jednak odpowiedzialność cywilna.

Kolejnym argumentem przemawiającym, zdaniem Ministra, za koniecznością odrzucenia zapatrywania spółki jest brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 38a updop, który uniemożliwia zaliczenie do kosztów, wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, innych niż ich wynagrodzenie. Ponieważ wnioskodawca jest spółką kapitałową, a opłacanie składek na ubezpieczenie, nie może być kwalifikowane jako wypłacanie wynagrodzenia, organ podatkowy, uznał, że spełnione zostały przesłanki wymienione w powołanym przepisie.

Spółka nie zgodziła się z interpretacją i wniosła skargę, żądając jej uchylenia. WSA przychylił się do wniosków skarżącej, zauważając, że:

ze stanu faktycznego przedstawionego przez spółkę nie wynikało, jakoby członkowie wymienionych przez nią organów byli jednocześnie jej pracownikami, dlatego też stosowanie art. 16 ust. 1 pkt 59 updop, obejmującego swoją hipotezą wydatki ponoszone na rzecz osób zatrudnianych przez podatnika, narusza prawo;
art. 16 ust. 1 pkt 38a updop, nie ma zastosowania do członków zarządu spółki kapitałowej;
ten sam przepis jako koszt pozwala uznawać wynagrodzenie wypłacane członkom rad nadzorczych, a zdaniem Sądu opłacone składki na ubezpieczenie powinny być traktowane jako przychód po ich stronie.

W skardze kasacyjnej organ podatkowy wskazał jako wyłączną podstawę naruszenie art. 16 ust. 1 pkt 59 updop, ograniczając tym samym wypowiedź NSA do analizy poprawności zastosowania tego przepisu. Ocena ta była pozytywna, w szczególności Sąd podkreślił brak informacji w kwestii zatrudniania przez spółkę członków zarządu i rady nadzorczej. Dlatego też wyłączenie tego rodzaju wydatków z kategorii kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 59 updop nie jest możliwe.

Od redakcji

NSA jednoznacznie rozstrzygnął, że art. 16 ust. 1 pkt 59 updop nie ma zastosowania do członków organów spółki, którzy nie są pracownikami tej spółki. Nie jest to jednak równoznaczne z tym, że wydatek ten można zaliczyć do kosztów podatkowych. Aby tak było, trzeba uzasadnić, że wydatek ten został poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 updop). Tymczasem organy podatkowe, jak i sądy administracyjne, uważają, że nie można przyjąć, iż ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej członków organów spółki może być uznane za działanie ukierunkowane na osiągnięcie przychodu lub zabezpieczenie źródła przychodu. Tym samym opłacane z tego tytułu składki nie mogą być kosztem uzyskania przychodów. Szerzej na ten temat można przeczytać w Przeglądzie Podatku Dochodowego nr 9 z 1 maja br., w artykule pt. "Wydatek na ubezpieczenie OC członków organów spółki kapitałowej nie jest kosztem podatkowym".