Skrócenie okresu obowiązywania umowy leasingu operacyjnego bez wpływu na koszty podatkowe

Spółka w 2015 r. zawarła umowę leasingu operacyjnego na okres czterech lat. Obecnie strony tej umowy zamierzają sporządzić do niej aneks, w którym zamieszczone zostaną zapisy o skróceniu umowy do trzech lat oraz o konieczności dokonania jednorazowej wpłaty stanowiącej równowartość 12 rat leasingowych. Czy wartość tej wpłaty można jednorazowo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów? Zaznaczam, że pozostałe raty i inne warunki umowy pozostają bez zmian.

Wpłatę stanowiącą równowartość 12 rat leasingowych, dokonaną w związku ze skróceniem okresu trwania umowy leasingu, w zależności od prowadzonych urządzeń księgowych, należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów:

w dacie wystawienia faktury lub innego dokumentu będącego podstawą jej ujęcia w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub
w dacie ujęcia kosztu w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury lub innego dowodu w przypadku braku faktury.

Warunki jakie powinna spełniać umowa leasingu operacyjnego, określone zostały w art. 23b ust. 1 updof i art. 17b ust. 1 updop. W przypadku podatników zawierających taką umowę na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej umowa powinna:

1) być zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji - jeżeli jej przedmiotem są podlegające amortyzacji rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości oraz

2) przewidywać sumę ustalonych w niej opłat, pomniejszoną o należny VAT, na poziomie odpowiadającym co najmniej wartości początkowej przedmiotu leasingu.

Wówczas opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego. Przy czym podstawowy okres umowy leasingu - to czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona (art. 23a pkt 2 updof i art. 17a pkt 2 updop).

Zakładamy, że umowa, o której mowa w treści pytania w momencie jej zawarcia spełniała warunek wymieniony w pkt 1 oraz spełnia warunek wymieniony w pkt 2.

Przy ocenie charakteru umowy leasingu istotny jest okres, na jaki została zawarta, a nie faktyczny czas jej trwania. Stąd skrócenie okresu jej obowiązywania nie pozbawia korzystającego z leasingu możliwości kwalifikowania rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów.

Raty leasingowe kwalifikowane są do kosztów uzyskania przychodów innych niż koszty bezpośrednio związane z przychodami (są to tzw. koszty pośrednie) i podlegają potrąceniu w dacie ich poniesienia.

Jeżeli spółka prowadzi księgi rachunkowe, to za dzień poniesienia kosztu (w tym przypadku z tytułu jednorazowej wpłaty) powinna przyjąć dzień, na który ujęła ten koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowała) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęła koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Tak wynika z art. 22 ust. 5d updof i art. 15 ust. 4e updop.

Jeżeli natomiast prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, to za dzień poniesienia kosztu powinna przyjąć datę wystawienia faktury lub innego dokumentu będącego podstawą jego ujęcia w podatkowej księdze (art. 22 ust. 6b updof).

Powołane przepisy nie wykluczają możliwości jednorazowego ujęcia w kosztach rat leasingowych, skumulowanych w związku ze skróceniem okresu trwania umowy leasingu.