podatek dochodowy, rozliczenia podatkowe, przychody podatkowe, koszty podatkowe
lupa
A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 8 (979) z dnia 10.03.2018

Odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu

Spółka wypowiedziała umowę leasingu programu komputerowego (o znacznej wartości) ze względu na brak potrzeby jego dalszego wykorzystywania. W związku z tym spółka podpisała ugodę z leasingodawcą, na podstawie której została ona zobowiązana do zapłaty odszkodowania. Czy spółka może na bieżąco zaliczać w koszty wartość płaconych rat? Czy całość odszkodowania może stanowić koszty podatkowe? Program ten nie będzie już przydatny w aktualnie prowadzonej działalności gospodarczej.

Sprawa wszelkich odszkodowań w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy nie jest niestety uregulowana w przepisach podatkowych, ani też nie jest jednolicie rozstrzygana przez organy podatkowe. Także nie ukształtowała się w tej kwestii jednolita linia orzecznictwa sądów administracyjnych.

Przede wszystkim nie budzi wątpliwości, że odszkodowania czy kary za przedterminowe rozwiązanie umowy nie są objęte dyspozycją art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PDOF (analogiczny zapis zawiera art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o PDOP). Przepis ten wyłącza bowiem z kosztów podatkowych kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Zatem wydatki związane z przedterminowym rozwiązaniem umowy należy rozpatrywać w kontekście ogólnej definicji zawartej w art. 22 ust. 1 ustawy o PDOF (albo art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP), czyli ich poniesienia w celu osiągnięcia lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Zwykle celem wcześniejszego odstąpienia od umowy jest zmniejszenie wydatków, czyli minimalizowanie kosztów (strat), co przekłada się na wyższą podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednak nie zawsze te argumenty są przekonujące dla organów podatkowych. Wspomnijmy, że zagadnienie wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu operacyjnego opisywaliśmy kompleksowo w Biuletynie Informacyjnym nr 27 z 20 września 2017 r. Tam też przywołaliśmy interpretacje Dyrektora KIS z 2017 r., w których uznano, że kary umowne i odszkodowania będące następstwem odstąpienia od umowy nie stanowią kosztów uzyskania przychodu ze względu na brak przesłanki działania w celu osiągnięcia przychodu.

Więcej przeczytasz w Pisaliśmy o tym
Biuletynie Informacyjnym nr 27 z 20.09.2017 r.
na str. 10-15

Odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy leasinguWarte jednak podkreślenia jest stanowisko wynikające z najnowszych orzeczeń sądów administracyjnych (wprawdzie dotyczące osób prawnych, ale z uwagi na analogiczne przepisy w tym zakresie, mające zastosowanie także do podatników PIT). Otóż NSA w wyroku z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 86/16 (którego przedmiotem sporu były kary umowne w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy) utrzymał w mocy wyrok WSA z 30 września 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 3810/14. W wyroku tym WSA orzekł, iż ma świadomość, że w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest niekiedy pogląd, że kary umowne i odszkodowania będące następstwem niewykonania umowy bądź odstąpienia od niej nie stanowią kosztów uzyskania przychodu, właśnie ze względu na brak przesłanki działania w celu osiągnięcia przychodu (zabezpieczenia lub zachowania jego źródeł). Tu WSA powołał się np. na wyroki NSA z 30 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1388/05 oraz z 20 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 460/10. Jednak zdaniem WSA, przy ocenie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych tego typu wydatków należy przykładać szczególne znaczenie do rozumienia terminów "zachowanie" i "zabezpieczenie" źródła przychodów. Według WSA:

Odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu"(...) W szczególności, jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi. W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej poniesienie pewnych wydatków (zapłata kary umownej niewyłączonej z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p.) ograniczy straty, które zachwiałyby możliwością uzyskiwania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Istotne jest więc, aby kwalifikując dany wydatek jako koszt podatkowy uwzględniać również kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika, począwszy od momentu zawarcia umów najmu. Należy zatem oceniać racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu, a fakt, że podatnik nie oczekiwał określonego efektu gospodarczego, nie dyskwalifikuje poniesionego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu. W procesie działań gospodarczych przedsiębiorca dąży bowiem nie tylko do maksymalizacji przychodów, ale i minimalizacji strat (...)."

W kontekście powyższego WSA orzekł, że skoro dla podatnika mniejszym obciążeniem było zapłacenie kar umownych z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy, niż dalsze jej realizowanie, a środki w ten sposób zaoszczędzone zostały przeznaczone na inną działalność (m.in. na zakup produktów gotowych), przyczyniając się w ten sposób do uzyskania źródła przychodów oraz do zabezpieczenia (zachowania) ich źródła, to należy uznać, że zapłacone kary umowne stanowią koszty uzyskania przychodów.

Także WSA w wyroku z 22 listopada 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 1318/17 uznał kary umowne za wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu za koszt uzyskania przychodów. W uzasadnieniu WSA wskazał m.in., że:

"(...) gospodarczo racjonalne decyzje, podejmowane pierwotnie w określonych warunkach, w związku z negatywną zmianą okoliczności (np. wzrostem cen, obniżeniem popytu, wzrostem kosztów, zmianą koniunktury), mogą skutkować koniecznością podejmowania działań zmierzających do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów i ponoszenia w związku z tym wydatków, które można zakwalifikować do kosztów podatkowych (...)."

W świetle powyższego WSA wskazał, że spółka, podejmując decyzję o rozwiązaniu umowy, kierowała się względami ekonomicznymi - wiedząc, że dalsze utrzymywanie lokalu generowałoby koszty, których ponoszenie nie doprowadziłoby do osiągnięcia zakładanych przychodów.

Przekładając powyższe wyjaśnienia na sytuację przedstawioną w pytaniu, należałoby uznać, iż zasadne byłoby zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu programu komputerowego, jeśli przy zawieraniu umowy takie opłaty były nałożone i nie było możliwe inne skonstruowanie umowy ani też kupno programu bez takich uwarunkowań (np. u innego dostawcy), oraz jeśli odstąpienie od umowy jest racjonalne ekonomicznie i przełoży się na zmniejszenie kosztów, a tym samym przeznaczenie zaoszczędzonych w ten sposób wydatków na źródło przychodów (w postaci zakupu innych dóbr).

Końcowo nadmieńmy, że odszkodowanie za wcześniejsze rozwiązanie umowy - jako koszt pośrednio związany z przychodem - powinno być ujęte w rachunku podatkowym (jeśli uznamy je za koszt podatkowy) jednorazowo z chwilą poniesienia, czyli nałożenia takiej kary na jednostkę wskutek niewywiązania się z warunków umowy. Na ten moment nie wpływa rozłożenie jej na raty.

www.PodatekDochodowy.pl - Leasing:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.LeasingFinansowy.pl » www.LeasingOperacyjny.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

grudzień 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
3
4
5
6
7
8
11
12
13
14
15
17
18
19
21
22
23
24
25
26
28
29
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Rozliczanie podatku dochodowego, podatku VAT oraz innych podatków i opłat
Vademecum Podatnika - podstawowe informacje dotyczące podatków
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.