Przegląd Podatku Dochodowego nr 24 (408) z dnia 20.12.2015

Jakie zmiany dotyczące amortyzacji przedsiębiorca wprowadza z początkiem roku podatkowego?

Gdy rozpoczyna się nowy rok podatkowy, przedsiębiorcy powinni zweryfikować funkcjonujące w ich firmach zasady dokonywania amortyzacji. W przypadku stosowania przez nich metody degresywnej obowiązujące przepisy ustaw o podatku dochodowym mogą bowiem zobowiązywać ich do przejścia na metodę liniową. Przedsiębiorcy mogą również podejmować decyzje o zmianach w amortyzacji w zakresie określonym przez ustawodawcę, tj. dotyczące stawek amortyzacyjnych i częstotliwości dokonywania odpisów.

1. Obowiązkowe przejście z metody degresywnej na liniową

Przepisy ustaw o podatku dochodowym dotyczące amortyzacji podatkowej nie zezwalają na korektę prawidłowo i zgodnie z przepisami dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Wybraną metodę amortyzacji stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. Wynika to z art. 22h ust. 2 updof i art. 16h ust. 2 updop. Wyjątek istnieje w przypadku amortyzacji degresywnej, podczas której podatnik jest zobowiązany do zmiany metody na liniową, jeżeli roczna suma odpisów amortyzacyjnych w danym roku podatkowym będzie niższa niż przy zastosowaniu stawki liniowej. Oznacza to, że w każdym roku trzeba porównywać kwotę odpisów według obu metod amortyzacji.

Kalkulator amortyzacji metodą degresywną dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl

Degresywną metodę amortyzacji stosuje się w odniesieniu do środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych, do momentu określonego w art. 22k ust. 1 updof i art. 16k ust. 1 updop. Metoda degresywna polega na tym, że podstawa dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest zmniejszana w każdym roku podatkowym o sumę odpisów dokonanych w poprzednich latach. Tak ustaloną podstawę mnoży się przez stawkę amortyzacyjną określoną w Wykazie stawek amortyzacyjnych, podwyższoną współczynnikiem nie wyższym niż 2,0.

2. Zmiana stawek amortyzacyjnych

W przypadku gdy środki trwałe amortyzowane są metodą liniową, podatnik ma możliwość obniżania stawek amortyzacyjnych. Ma prawo zadecydować o zmniejszeniu stawek amortyzacyjnych do dowolnego poziomu, a organy podatkowe zgadzają się, by obniżenie to było do poziomu 0% (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 sierpnia 2015 r., nr IBPB-1-1/4511-228/15/ZK).

Podatnicy mogą dokonywać obniżenia stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu stawek amortyzacyjnych na zasadach określonych w art. 22i ust. 5 updof i art. 16i ust. 5 updop. W takim przypadku zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, bądź w kolejnych latach ich użytkowania - od pierwszego miesiąca danego roku podatkowego.

Również podwyższenia, obniżonej uprzednio stawki, można dokonać od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Należy zaznaczyć, że przepisy ustaw podatkowych nie uzależniają możliwości obniżenia stawki amortyzacyjnej od rodzaju środków trwałych, czy też przyczyny jej obniżenia.

Modyfikacja amortyzacji środków trwałych poddanych szybkiemu postępowi technicznemu

Początek roku to także czas odpowiedni na dokonanie zmian w amortyzacji liniowej środków trwałych poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.

Stawkę amortyzacyjną podaną w Wykazie dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT można podwyższyć o współczynnik nie wyższy niż 2,0, o ile są one poddane szybkiemu postępowi technicznemu. Dopuszczalność podwyższania stawek amortyzacyjnych przewidziano w art. 22i ust. 2 pkt 3 updof i art. 16i ust. 2 pkt 3 updop. Podatnik może też zrezygnować ze stosowania przyjętego wcześniej współczynnika podwyższającego.

Podatnicy mogą podwyższać stawki amortyzacyjne bądź rezygnować z ich stosowania począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego (art. 22i ust. 4 updof i art. 16i ust. 4 updop).

Zgodnie z objaśnieniami do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych (który stanowi załącznik do obu ustaw o podatku dochodowym), przez maszyny i urządzenia poddane szybkiemu postępowi technicznemu rozumie się te maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

Powołaną definicję spełniają np. zespoły komputerowe. Wobec tego z początkiem roku podstawową stawkę amortyzacyjną obowiązującą dla zespołu komputerowego wynoszącą 30% podatnik może podwyższyć do 60% (30% x 2,0).

3. Wybór częstotliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych

Zgodnie z przepisami ustaw o podatku dochodowym, zarówno dotyczącymi osób fizycznych jak i podatników podatku dochodowego od osób prawnych (art. 22h ust. 4 updof i art. 16h ust. 4 updop), przedsiębiorca ma możliwość, w ramach wyboru, dokonywania odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Zasada ta obowiązuje przy każdej metodzie amortyzacji - liniowej, degresywnej, czy też przy wykorzystaniu indywidualnej stawki. Jednak jedynym możliwym momentem na zmianę częstotliwości dokonywania odpisów jest początek roku podatkowego.

Ustawodawca nie wprowadził ograniczeń co do możliwości zmiany sposobu rozliczania odpisów amortyzacyjnych w poszczególnych latach.