Wymiana środka trwałego w ramach gwarancji

Maszyna produkcyjna stanowiąca środek trwały ulega częstym awariom. Rosnące koszty napraw spowodowały, że producent - w ramach udzielonej gwarancji - zamierza wymienić ją na nową. Urządzenie jest tylko częściowo zamortyzowane. Jaki wpływ na dokonane i rozliczone podatkowo odpisy amortyzacyjne będzie miała planowana wymiana?

Jeżeli środek trwały zostanie wymieniony przez producenta w ramach gwarancji, przedsiębiorca powinien wykreślić go z ewidencji środków trwałych i zaprzestać jego amortyzacji. Do ewidencji należy wpisać nowy egzemplarz i rozpocząć jego amortyzację. Operacji tej nie będzie towarzyszyła korekta kosztów podatkowych o odpisy amortyzacyjne dokonane od wadliwego urządzenia.

Przepisy ustaw o podatku dochodowym nie zawierają odrębnych uregulowań dotyczących amortyzacji w razie wymiany gwarancyjnej środka trwałego, wobec czego należy stosować zasady ogólne.

Zastąpienie składnika majątkowego innym egzemplarzem tego samego rodzaju oznacza, że mamy do czynienia z dwoma środkami trwałymi.

Jak wynika z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof oraz art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Zwrot wadliwej maszyny producentowi nie powoduje powstania niedoboru, nie jest także formą zbycia, czynność tę należy utożsamić raczej z postawieniem środka trwałego w stan likwidacji.

Urządzenie należy zatem wykreślić z ewidencji środków trwałych i zaniechać dokonywania dalszych odpisów amortyzacyjnych.

Jednocześnie odpisy amortyzacyjne, które już zostały dokonane i rozliczone w kosztach podatkowych, należy uwzględnić przy amortyzacji egzemplarza otrzymanego w wyniku wymiany, bez ingerowania w rachunek podatkowy. Ten sposób postępowania znajduje uzasadnienie w świetle art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdop. Zgodnie z tymi przepisami do kosztów podatkowych nie można zaliczyć odpisów z tytułu zużycia środków trwałych od tej części ich wartości początkowej, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Po wymianie gwarancyjnej podatnik powinien więc dokonywać dalszych odpisów amortyzacyjnych, zaliczając je w całości do kosztów podatkowych do czasu, gdy suma odpisów amortyzacyjnych - dokonanych zarówno przed, jak i po wymianie - będzie równa wartości początkowej środka trwałego.

Wartość początkowa (cena nabycia) nowej maszyny uzyskanej od producenta powinna być, co do zasady, tożsama z wartością początkową niesprawnego egzemplarza, gdyż w założeniu wymiany gwarancyjnej towar-zamiennik jest ekwiwalentem towaru wadliwego. Jednak to nabywca ponosi koszty wymiany, np. montażu nowego i demontażu zwracanego środka trwałego, co może przełożyć się na zwiększenie wartości początkowej o te nakłady.