Jak ustalić i ująć różnice kursowe w księdze podatkowej?

Mamy fakturę zakupu towarów w walucie obcej. Zapłaciliśmy ją z rachunku bieżącego (nie posiadamy rachunku walutowego). Po przeliczeniu okazało się, że wartość wynikająca z faktury była wyższa niż kwota, którą zapłaciliśmy. Powstała różnica kursowa, którą musimy ująć w księdze podatkowej. Jak ustalić, czy jest dodatnia, czy ujemna i w której kolumnie księgi ją ująć?

Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Stanowi tak art. 11a ust. 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.). Za koszt poniesiony dla potrzeb ustalania różnic kursowych uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Wynika to z art. 24c ust. 7 ustawy o pdof. Jeżeli więc podatnik nabył towary udokumentowane fakturą wystawioną w walucie obcej, powinien przeliczyć ją według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia tej faktury. Koszt po przeliczeniu powinien ująć w księdze na podstawie faktury (na której zamieszczono to przeliczenie lub do której dołączono załącznik z tym przeliczeniem) w kolumnie 10 "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu".

W przypadku gdy podatnik nie prowadzi rachunku walutowego, zapłaty kontrahentowi zobowiązania wyrażonego w walucie obcej może dokonać zlecając ją w banku, w którym prowadzi rachunek w złotówkach. Wówczas dochodzi do zakupu waluty od banku. Bank przeliczy tę operację kursem faktycznie zastosowanym do wymiany waluty, tj. kursem sprzedaży obowiązującym w dniu jej przeprowadzenia. Tak przeliczonego zobowiązania nie ujmuje się w księdze podatkowej, natomiast ewidencjonuje się różnicę między wartością kosztu poniesionego (wynikającego z przeliczonej faktury) a wartością tego kosztu w dniu zapłaty. Jeśli pierwsza z tych wartości będzie wyższa od drugiej, mamy dodatnie różnice kursowe (art. 24c ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof), ujmowane w kolumnie 8 księgi "Pozostałe przychody", a w odwrotnym przypadku wystąpią ujemne różnice kursowe (art. 24c ust. 3 pkt 2 ustawy o pdof), które należy wpisać do kolumny 13 księgi "Pozostałe wydatki".

**Dodatnia różnica kursowa**
wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote	>	wartość tego kosztu w dniu zapłaty przeliczona na złote

**Ujemna różnica kursowa**
wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote	<	wartość tego kosztu w dniu zapłaty przeliczona na złote

Przykład

Założenia

Podatnik w dniu 30 grudnia 2019 r. zakupił towary handlowe od kontrahenta zagranicznego. Wartość towarów zgodnie z fakturą wystawioną 30 grudnia 2019 r. wyniosła 2.500 euro. Kurs średni NBP z dnia 27 grudnia 2019 r. wynosił 4,2624 zł/euro, zatem koszt zakupu towarów wyniósł 10.656 zł. Zobowiązanie zostało uregulowane 7 stycznia 2020 r. walutą zakupioną w tym dniu przez podatnika w banku prowadzącym jego rachunek złotówkowy po kursie 4,2602 zł/euro. Koszt w dniu zapłaty wyniósł więc 10.650,50 zł. Powstała dodatnia różnica kursowa w kwocie 5,50 zł (tj. 10.656 zł - 10.650,50 zł).

Zapisy w księdze podatkowej

Podatnik wpisał w księdze za grudzień 2019 r., pod datą 30 grudnia 2019 r., kwotę 10.656 zł w kolumnie 10 "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu". W księdze za styczeń 2020 r., pod datą 7 stycznia 2020 r., wpisał dodatnią różnicę kursową w kwocie 5,50 zł w kolumnie 8 "Pozostałe przychody".