Jak przyspieszyć amortyzację środka trwałego?

Kupiliśmy telewizor do biura. Czy możemy przyspieszyć amortyzację tego telewizora, gdyż za dwa lata jego wartość znacznie spadnie?

Obserwując postęp techniczny, który towarzyszy produkcji telewizorów, można stwierdzić, że telewizor po 10 latach (a tyle wynosi podstawowy okres jego amortyzacji) jest urządzeniem przestarzałym. Są jednak możliwości przyspieszenia amortyzacji środków trwałych.

Wydatek jako koszt podatkowy

Zgodnie z generalną zasadą zawartą w art. 22 ust. 1 updof i art. 16 ust. 1 updop, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, pomiędzy tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek tego typu, że poniesienie wydatku ma na celu osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Podatnik ma zatem możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków, pod warunkiem, że mają one bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Koszt uzyskania przychodu stanowią również wydatki związane z przychodami w sposób pośredni, jeżeli są ściśle związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, każdy wydatek - poza wyraźnie wskazanym w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia przychodu.

Przy czym sposób ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków związanych z działalnością gospodarczą, tj. bezpośrednio lub poprzez odpisy amortyzacyjne, zależy od rodzaju poniesionych wydatków oraz ich wartości. Stosownie bowiem do art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. b) updop, nie uważa się bowiem za koszty uzyskania przychodów wydatków m.in. na nabycie środków trwałych. W odniesieniu do tych składników majątku kosztem uzyskania przychodów są jednak odpisy amortyzacyjne (art. 22 ust. 8 updof i art. 15 ust. 6 updop).

Jak przyspieszyć amortyzację?

Wydatki na zakup telewizora o wartości wyższej od kwoty 3.500 zł będą stanowiły koszty podatkowe poprzez odpisy amortyzacyjne. Tak będzie, w przypadku gdy telewizor będzie spełniał przesłanki do uznania go za środek trwały, zgodnie z art. 22a updof i art. 16a updop.

Jeżeli natomiast cena jego nabycia będzie niższa niż 3.500 zł, podatnik będzie mógł:

zaliczyć sprzęt do środków trwałych i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania sprzętu do używania albo w miesiącu następnym,
zaliczyć sprzęt do środków trwałych i począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym oddano sprzęt do używania, dokonywać jego amortyzacji,
nie wprowadzać sprzętu do ewidencji środków trwałych i zaliczyć wydatek bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania.

Podstawowa roczna stawka amortyzacji w przypadku telewizora wynosi 10%. Amortyzacja liniowa przy zastosowaniu tej stawki będzie trwała 10 lat. Są jednak przepisy, które dają możliwość przyspieszenia amortyzacji tego urządzenia.

Przede wszystkim wielu podatników ma możliwość skorzystania z preferencyjnych zasad amortyzacji określonych w art. 22k ust. 7-13 updof i art. 16k ust. 7-13 updop. Do preferencyjnego, jednorazowego odpisu amortyzacyjnego uprawnieni są podatnicy rozpoczynający w danym roku działalność gospodarczą oraz tzw. mali podatnicy. Małym podatnikiem w 2012 r. jest podatnik, u którego w 2011 r. wartość przychodu ze sprzedaży, wraz z kwotą należnego VAT, nie przekroczyła 5.324.000 zł. Uprawnieni podatnicy mogą jednorazowo amortyzować (do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro - w 2012 r. jest to kwota 222.000 zł) środki trwałe zaliczone m.in. do grupy 6 KŚT, w której mieszczą się m.in. urządzenia odbiorcze dla radiofonii i telewizji (621 KŚT), urządzenia elektroakustyczne i elektrowizyjne (622 KŚT).

Innym sposobem na przyspieszenie amortyzacji jest zastosowanie współczynnika podwyższającego. Stosownie do art. 22i ust. 2 pkt 3 updof i art. 16i ust. 2 pkt 3 updop, podstawową stawkę amortyzacyjną można podwyższyć w przypadku maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, o współczynnik nie wyższy niż 2,0.

Zgodnie z objaśnieniami do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych (który stanowi załącznik do obu ustaw o podatku dochodowym), przez maszyny i urządzenia poddane szybkiemu postępowi technicznemu rozumie się te maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną. W naszej ocenie, telewizory spełniają powołaną definicję, a zatem podstawową stawkę amortyzacyjną można podwyższyć do 20% rocznie (10% x 2,0). Przy czym podwyższenie stawki jest możliwe począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego (art. 22i ust. 4 updof oraz art. 16i ust. 4 updop).

Odpisów amortyzacyjnych od telewizorów można dokonywać również według metody degresywnej. Co także pozwoli na skrócenie okresu amortyzacji w stosunku do okresu amortyzacji metodą liniową przy zastosowaniu podstawowej stawki amortyzacyjnej. Metoda degresywna polega na zastosowaniu w pierwszym roku podatkowym stawki podstawowej pomnożonej przez współczynnik nie wyższy niż 2,0, zaś w następnych latach podstawę amortyzacji ustala się, uwzględniając dotychczasowe odpisy - aż do czasu, gdy tak ustalona wartość byłaby niższa niż wyliczona wg metody liniowej; wtedy dalszych odpisów dokonuje się wg metody liniowej.

Ponadto telewizor, który przed nabyciem był wykorzystywany co najmniej przez okres 6 miesięcy może być amortyzowany stawką indywidualną. Tak ustalona stawka amortyzacyjna może być wyższa od stawki podstawowej. Okres amortyzacji ustala wtedy podatnik, jednak okres ten - w przypadku telewizora o wartości nieprzekraczającej 25.000 zł (co będzie miało miejsce w przeważającej części przypadków) - nie może przekroczyć 24 miesięcy. Stawka indywidualna, może mieć również zastosowanie do telewizora ulepszonego (nowego lub używanego). Przed wprowadzeniem ulepszonego telewizora do ewidencji podatnik powinien jednak ponieść wydatki na jego ulepszenie w wysokości co najmniej 20% wartości początkowej (art. 22j updof i art. 16j updop).