Gazeta Podatkowa nr 17 (1162) z dnia 26.02.2015

Skutki podatkowe nieodpłatnej umowy zlecenia

W ramach prowadzenia działalności gospodarczej zawarłam ze swoją mamą nieodpłatną umowę zlecenia, w ramach której będzie ona wykonywała obowiązki sprzedawcy. Czy to, że mama nie będzie pobierała z tytułu zawartej umowy żadnego wynagrodzenia wywołuje jakieś skutki podatkowe? Czy taka umowa podlega "ozusowaniu"?

Pomoc rodziny w prowadzeniu firmy jest często spotykaną praktyką. Najczęściej pomocy tej udzielają rodzice lub dzieci przedsiębiorcy. W wielu przypadkach nie pobierają oni za nią żadnego wynagrodzenia. W sytuacji gdy tak się właśnie dzieje, u przedsiębiorcy powstaje przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń, który na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o pdof należy zakwalifikować do przychodów z działalności gospodarczej. Jednak przychód ten, jeżeli uzyskany zostanie od członków rodziny, nie zawsze będzie podlegał opodatkowaniu. Ustawodawca zwolnił bowiem z opodatkowania wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o pdof).

Do wymienionych grup podatkowych powołane przez ustawodawcę przepisy o podatku od spadków i darowizn zaliczają m.in. małżonka, rodziców, rodzeństwo rodziców, dzieci, wnuki, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, bratanków i siostrzeńców, ojczyma, macochę i teściów. W konsekwencji, gdy przedsiębiorca otrzymuje świadczenie od wymienionych osób, to jest ono dla niego przychodem zwolnionym od podatku. Tak będzie w sytuacji opisanej w pytaniu z tytułu uzyskania przez Czytelniczkę nieodpłatnego świadczenia usług w charakterze sprzedawcy ze strony mamy. Natomiast nieodpłatne świadczenia otrzymane od innych osób z rodziny (np. kuzynów, ciotek) będą dla przedsiębiorcy przychodem podlegającym opodatkowaniu.

Po stronie zleceniobiorcy nieodpłatne świadczenie usług nie wywołuje żadnych konsekwencji w podatku dochodowym. Nieodpłatne wykonywanie umowy zlecenia nie skutkuje również u zleceniobiorcy powstaniem obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, nie wystąpi tu również obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego. Oznacza to, że zleceniobiorca wykonujący nieodpłatnie swoją pracę nie powinien być zgłaszany do ubezpieczeń z racji wykonywanego zlecenia. Tym samym nie powinny też być opłacane za niego składki ubezpieczeniowe do ZUS.