Koszty naprawy samochodu uszkodzonego w kolizji drogowej

Czy koszty naprawy samochodu nieubezpieczonego AC, który został uszkodzony w kolizji drogowej (a nie w wypadku drogowym), są wykluczone z kosztów uzyskania przychodów?

Jeżeli samochód nie został ubezpieczony auto casco, kosztów remontu pojazdu uszkodzonego w zdarzeniu drogowym nie można rozliczyć w kosztach firmy.

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym - tak stanowi art. 23 ust. 1 pkt 48 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 50 updop.

Należy zauważyć, że możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów remontu powypadkowego samochodu zależy od objęcia tego pojazdu ubezpieczeniem dobrowolnym (AC - auto casco), które obejmuje odszkodowania za szkody powstałe w pojeździe. Powołane przepisy mówią o remoncie powypadkowym samochodu i o ubezpieczeniu dobrowolnym samochodu. W żaden sposób nie odnoszą się więc do osób uczestniczących w zdarzeniu drogowym.

W niektórych dziedzinach życia rozróżnia się zdarzenia drogowe, używając przy tym określeń przybliżających charakter danego zdarzenia, np. stłuczka, kolizja, wypadek drogowy, karambol. Przy czym określenie "kolizja drogowa" oznacza zdarzenie drogowe, w wyniku którego osoby w nim uczestniczące nie ponoszą śmierci ani nie doznają żadnych urazów i uszczerbków zdrowotnych, a szkodzie ulega jedynie mienie (np. samochód, bagaż). Jednak ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.) nie rozróżnia w ten sposób zdarzeń drogowych. Mówi tylko o wypadku drogowym.

W znaczeniu słownikowym wypadek to nieszczęśliwe wydarzenie, które spowodowało straty materialne, w którym ktoś ucierpiał, został okaleczony lub poniósł śmierć (Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. prof. St. Dubisza, PWN, Warszawa 2003, t. 4, str. 643). Zatem w wyniku wypadku mogą wystąpić jedynie straty materialne i nie muszą im towarzyszyć uszkodzenie ciał osób lub śmierć. Istotne znaczenie ma również potoczne znaczenie określenia "remont powypadkowy samochodu". Oznacza ono naprawę pojazdu uszkodzonego w zdarzeniu losowym (niezależnie od tego czy była to stłuczka, kolizja czy wypadek z ofiarami w ludziach).

W naszej ocenie, omawiane wykluczenie dotyczy kosztów remontów samochodów uszkodzonych w każdym wypadku rozumianym jako zdarzenie losowe.

Z omawianych przepisów wynika, że aby koszty naprawy powypadkowej i straty związane z uszkodzeniem samochodu w wypadku mogły być kosztem uzyskania przychodów w podatku dochodowym (zarówno od osób fizycznych, jak i prawnych), należy legitymować się stosownym ubezpieczeniem AC. Pomimo jednak posiadania AC, każdorazowo należy weryfikować to, czy spełniony jest warunek z art. 22 ust. 1 updof i odpowiednio art. 15 ust. 1 updop, tj. czy koszt został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jako przykład można wskazać sytuację rozpatrywaną w wyroku NSA z 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 75/10 (orzeczenie prawomocne). Sąd uznał, że prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości nie można zasadnie uznać za działanie w celu osiągnięcia przychodu i jest to również postępowanie zakazane przez odpowiednie przepisy prawa o ruchu lądowym, prawa o wykroczeniach lub przez prawo karne. W tym stanie rzeczy koszty remontu powypadkowego i inne związane z tym wydatki stanowią naprawienie szkody spowodowanej zakazanym przez prawo działaniem, pozostają w bezpośrednim związku skutkowo-przyczynowym z działaniem, które nie miało na celu osiągnięcia przychodu. Wyremontowany samochód w przyszłości będzie mógł zapewne służyć działalności przychodowej, co jednak nie zmienia oceny, że remont jest w omawianym przypadku naprawieniem szkody, spowodowanej działaniem, które nie może zostać uznane za zrealizowane w celu osiągnięcia przychodu, tym bardziej, że jest zakazane przez prawo.