Samochód firmowy całkowicie zniszczony w wypadku drogowym - skutki w podatku dochodowym od osób fizycznych

Na potrzeby prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej korzystałem z samochodu osobowego, który wykupiłem z leasingu i wprowadziłem do firmowej ewidencji środków trwałych. Kilka miesięcy temu samochód ten uległ wypadkowi drogowemu (z winy innego kierowcy). Po wypadku samochód nie nadawał się do naprawy. Obecnie firma ubezpieczeniowa wypłaciła mi odszkodowanie za zniszczony samochód. Jakie będą tego skutki w rozliczeniu podatku dochodowego? Czy odszkodowanie powinienem wykazać jako przychód w podatkowej księdze przychodów i rozchodów?

Przychód z tytułu odszkodowania

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PDOF, do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.

Oznacza to, że w przedstawionej sytuacji kwota odszkodowania wypłaconego przez firmę ubezpieczeniową za całkowicie zniszczony samochód, który był zaliczony do środków trwałych, stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przychód ten powstał w momencie faktycznego otrzymania odszkodowania (art. 14 ust. 1i ustawy o PDOF).

Odszkodowania dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą nie zostały zwolnione od podatku dochodowego. Wynika to wprost z postanowień art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. e), pkt 3b lit. a) i pkt 4 lit. a) ustawy o PDOF.

W konsekwencji, w rozpatrywanym stanie faktycznym, kwotę odszkodowania wypłaconego przez firmę ubezpieczeniową za zniszczony samochód, który był zaliczony do środków trwałych, przedsiębiorca powinien ująć w kolumnie 8 "Pozostałe przychody" podatkowej księgi przychodów i rozchodów - w dacie wpływu tego odszkodowania na rachunek bankowy.

Likwidacja samochodu zaliczonego do środków trwałych

Z pytania wynika, że firmowy samochód został całkowicie zniszczony w wypadku drogowym, a tym samym stał się niezdatny do dalszego użytku.

W takiej sytuacji fakt wycofania samochodu z działalności gospodarczej przedsiębiorca powinien odnotować w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wskazując datę oraz przyczynę wykreślenia. Natomiast ostatniego odpisu amortyzacyjnego może dokonać w tym miesiącu, w którym zniszczony samochód został postawiony w stan likwidacji.

Ponadto trzeba zauważyć, że jeżeli w momencie zaistnienia wypadku samochód (zaliczony do środków trwałych) był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, czyli ubezpieczeniem autocasco - to wówczas stratę powstałą w wyniku likwidacji całkowicie zniszczonego samochodu (w części odpowiadającej jego niezamortyzowanej wartości) można uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu. Tak wynika z art. 23 ust. 1 pkt 5 i pkt 48 ustawy o PDOF.

Koszt ten może być rozpoznany dopiero w momencie faktycznej likwidacji środka trwałego, tj. w dacie sporządzenia protokołu fizycznej likwidacji środka trwałego.

Potwierdzają to organy podatkowe w swoich wyjaśnieniach (m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 27 sierpnia 2014 r., nr IPPB5/423-594/14-2/PS).

W przypadku przedsiębiorcy, który prowadzi księgę przychodów i rozchodów - protokół likwidacji środka trwałego powinien spełniać wymogi określone w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037).

Tak więc, jeżeli w rozpatrywanym stanie faktycznym firmowy samochód, który został zniszczony w wyniku wypadku drogowego, był objęty ubezpieczeniem AC, to wówczas niezamortyzowaną wartość tego samochodu przedsiębiorca może ująć w kolumnie 13 "Pozostałe wydatki" podatkowej księgi przychodów i rozchodów, w dacie faktycznej likwidacji tego samochodu.

Wzór podatkowej księgi przychodów  i rozchodów dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl w dziale Podatki dochodowe

Na marginesie przypominamy, że kwestie dotyczące złomowania samochodów reguluje ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 140 ze zm.). Stosownie do jej unormowań, legalne złomowanie samochodu polega na oddaniu go do demontażu w stacji demontażu lub punkcie zbierania pojazdów. Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu (bądź prowadzący punkt zbierania pojazdów) jest obowiązany m.in. do wydania właścicielowi pojazdu zaświadczenia o demontażu pojazdu lub zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu.

Przychód uzyskany z tytułu przekazania do demontażu samochodu wycofanego ze środków trwałych, przedsiębiorca powinien ująć w kolumnie 8 "Pozostałe przychody" podatkowej księgi przychodów i rozchodów.