Gazeta Podatkowa nr 23 (2106) z dnia 18.03.2024

Zagraniczne dochody i różne metody opodatkowania

Gdy miejscem zamieszkania danej osoby jest Polska, to jest ona objęta nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. To z kolei oznacza, że ze swoich zagranicznych dochodów rozlicza się z fiskusem w Polsce, stosując do nich odpowiednio jedną z dwóch metod zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Poszukiwanie lepiej płatnych zajęć zarobkowych oraz duża swoboda w przemieszczaniu się przyczyniają się do tego, że coraz więcej osób w jednym roku podatkowym uzyskuje dochody z pracy za granicą opodatkowane według obydwu metod. Dla wielu z nich prawidłowe ich opodatkowanie w rocznych zeznaniach PIT jest problematyczne.

Metody, czyli progresja i odliczenie proporcjonalne

Zagraniczne dochody rozliczane w celu unikania podwójnego opodatkowania według metody wyłączenia z progresją są w Polsce zwolnione od podatku. To jednak nie oznacza, że pomija się je w ogóle w rocznym PIT. Wpływają one na podatek od dochodów podlegających opodatkowaniu w kraju. Biorą one bowiem udział w ustaleniu stopy procentowej, według której będzie obliczony podatek należny od dochodu uzyskanego w Polsce. Metoda ta dotyczy dochodów osiągniętych w 2023 r. m.in. w: Niemczech, Francji, Hiszpanii, Łotwie, Szwecji. Albanii, Chinach, Chorwacji, w Czechach, Indonezji, Kuwejcie, RPA, Rumunii, Tunezji, Turcji, Ukrainie, na Cyprze i we Włoszech.

Jeżeli natomiast podatnik będący osobą fizyczną do opodatkowania zagranicznych dochodów stosuje metodę odliczenia proporcjonalnego, to jego dochody zagraniczne podlegają opodatkowaniu w Polsce. Przy tej metodzie odlicza on od należnego podatku w kraju podatek zapłacony za granicą, jednak nie zawsze w całości. Odliczenie to jest limitowane - można go dokonać jedynie do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód osiągnięty za granicą. Gdy do opodatkowania zagranicznych dochodów ma zastosowanie ta metoda, to obowiązek rozliczenia dochodów zagranicznych w rocznym zeznaniu istnieje zawsze, bez względu na to, czy oprócz dochodów zagranicznych podatnik uzyskał inne dochody opodatkowane w kraju według skali podatkowej. Metoda ta dotyczy dochodów osiągniętych w 2023 r. m.in. w: Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Irlandii, Słowenii, Austrii, Norwegii, Danii, Estonii, Grecji, Finlandii, Izraelu, Japonii, Kazachstanie, Litwie, Nowej Zelandii, Portugalii, Słowacji i Stanach Zjednoczonych.

Żeby zastosować właściwą metodę unikania podwójnego opodatkowania, należy sprawdzić, którą ze wskazanych metod przewidują postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej przez Polskę z państwem, w którym dana osoba osiągnęła dochody zagraniczne. Takie umowy Polska zawarła m.in. ze wszystkimi państwami Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarzącego (z wyjątkiem Liechtensteinu). Następnie podatnik musi ustalić, czy nie doszło do zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania w związku z przystąpieniem przez Polskę do tzw. Konwencji MLI, na podstawie której zmiany nastąpiły w wielu umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez nasze państwo.

Z kolei w sytuacji, gdy dochód podatnika został uzyskany i opodatkowany w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, rozliczając taki dochód, należy zastosować metodę proporcjonalnego odliczenia (art. 27 ust. 9a ustawy o pdof).

Dla kogo ulga abolicyjna?

Instytucję ulgi abolicyjnej ustawodawca przewidział zasadniczo dla osób, które z dochodów zagranicznych rozliczają się z fiskusem według metody odliczenia proporcjonalnego. Jednak dla większości podatników do niej uprawnionych jest ona objęta limitowaniem - jej wysokość nie może przekroczyć kwoty 1.360 zł (art. 27g ust. 2 ustawy o pdof). Prawo do rozliczenia zagranicznych dochodów z uwzględnieniem ulgi abolicyjnej w nielimitowanej wysokości mają wyłącznie podatnicy osiągający zagraniczne dochody poza terytorium lądowym państw, w ramach niektórych zawodów, takich jak np.: marynarze, stewardesy lub piloci. W artykule skupimy się jednak na osobach korzystających z ulgi w limitowanej wysokości.

Prawo do korzystania z ulgi abolicyjnej jest ograniczone. Stosować ją mogą bowiem tylko polscy rezydenci podatkowi i to wyłącznie w odniesieniu do dochodów osiąganych:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy (art. 12 ust. 1 ustawy o pdof),
• z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 ustawy o pdof),
• z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14 ustawy o pdof),
• z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Polski działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi.

W związku ze wskazanymi ograniczeniami osoby, które z Polski wyemigrowały za granicę i tam regulują swoje podatki, w Polsce płacąc podatek np. od prywatnego najmu pozostawionego w kraju mieszkania, nie mogą z ulgi abolicyjnej skorzystać, podobnie jak osoby osiągające dochody z zagranicznych dywidend, z emerytur i rent. Omawiane odliczenie nie dotyczy także podatników, których dochody ze źródeł objętych ulgą abolicyjną pochodzą z tzw. rajów podatkowych.

Podatnicy korzystający z opodatkowania na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej lub podatkiem liniowym przysługującą im ulgę abolicyjną wykazują w zeznaniu rocznym sporządzanym na formularzu: PIT-36, PIT-36S, PIT-36L lub PIT-36LS, do którego dołączają załącznik PIT/ZG oraz PIT/O. Z kolei podatnicy uzyskujący przychody opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym wykazują ulgę na formularzu PIT-28 lub PIT-28S i dołączają do niego formularz PIT/O.

2 w 1, czyli różne metody w rocznym PIT

Już na wstępie zasygnalizowaliśmy, że osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce w ciągu roku coraz częściej osiągają dochody w krajach, w umowach z którymi obowiązują różne metody unikania podwójnego opodatkowania. Osoba, która takie dochody uzyska, swoje roczne zeznanie PIT sporządza, uwzględniając obie metody. Może przy tym skorzystać z ulgi abolicyjnej. W przykładzie prezentujemy sposób takiego rozliczenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)