Nieoprocentowana pożyczka w przychodach pracownika

Firma będąca pracodawcą nie tworzy ZFŚS, nie praktykuje również udzielania pożyczek pracownikom. Jednak jednemu z pracowników, który stracił większość dobytku w wyniku wybuchu gazu w miejscu zamieszkania, wyjątkowo udzieli na jego prośbę nieoprocentowanej pożyczki ze środków obrotowych. Czy z tego tytułu należy pracownikowi ustalić przychód podatkowy i go opodatkować?

TAK. U pracownika, o którym mowa w pytaniu, z tytułu otrzymania nieoprocentowanej pożyczki powstanie przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu.

Pożyczka z definicji jest świadczeniem zwrotnym, tym samym jej otrzymanie od pracodawcy nie generuje po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy. Do tego rodzaju przychodów zalicza się bowiem m.in. wartość innych nieodpłatnych świadczeń oraz świadczeń częściowo odpłatnych otrzymanych od pracodawcy. Dlatego w zakresie tego pojęcia mieści się z kolei brak oprocentowania pożyczki, gdyż wówczas dochodzi do nieodpłatnego korzystania z pieniędzy pracodawcy. Jednak powstanie u pracownika przychodu podatkowego z tytułu otrzymania nieodpłatnej pożyczki udzielonej ze środków obrotowych pracodawcy uzależnione jest od dwóch czynników. Pierwszym są zasady przyznawania takich pożyczek, a drugim prowadzenie przez pracodawcę działalności gospodarczej w zakresie ich udzielania.

Udzielenie pożyczki przez pracodawcę, który nie prowadzi działalności w tym zakresie, zdaniem organów podatkowych, jest dla pracownika neutralne podatkowo, ale tylko wtedy, gdy zasady udzielania tego typu pożyczek są jednakowe dla wszystkich pracowników. Wówczas nie ma bowiem podstaw do zakwalifikowania świadczenia z tytułu oprocentowania (bądź jego braku) tego rodzaju pożyczki jako przychodu ze stosunku pracy.

Z kolei gdy pracodawca udziela ze środków obrotowych preferencyjnych pożyczek wyłącznie okazjonalnie i tylko wybranym pracownikom (czyli podobnie jak ma to miejsce w sytuacji zaprezentowanej w pytaniu), u pracownika, który taką pożyczkę otrzymał, powstaje opodatkowany przychód. W opinii organów podatkowych powstaje on nawet wówczas, gdy pracodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek. Jego wysokość wyznacza różnica pomiędzy odsetkami wynikającymi z umowy pożyczki zawartej z pracodawcą (tu: zerowe odsetki) a odsetkami, jakie pracownik musiałby zapłacić, gdyby pożyczył pieniądze na warunkach rynkowych (np. zaciągając kredyt w banku).