Zaliczka na podatek przy niskim wynagrodzeniu

Zasady poboru zaliczki na podatek od wynagrodzeń pracowniczych są takie same bez względu na wysokość pensji. Niskie wynagrodzenie często jednak sprawia pracodawcom problemy w zakresie stosowania kosztów uzyskania przychodów, kwoty zmniejszającej podatek, czy odliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Pracownicze koszty

Zasady poboru zaliczki na podatek od należności pracowniczych określa art. 32 ustawy o pdof. Podstawą obliczenia zaliczki na podatek jest dochód, za który uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu:

kosztów uzyskania przychodów oraz
potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne.

Pracownicze koszty uzyskania przychodów wynoszą miesięcznie 111,25 zł lub 139,06 zł - gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę (art. 22 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o pdof). Jeżeli jednak osiągnięty w danym miesiącu przez pracownika przychód ze stosunku pracy jest niższy od wspomnianych kosztów, to kwotę kosztów należy zrównać z kwotą przychodu.

Kwota zmniejszająca podatek

Zaliczka na podatek dochodowy w zależności od wysokości dochodu osiągniętego od początku roku wynosi 18% lub 32%. Jeżeli pracownik złożył w odpowiednim terminie oświadczenie PIT-2, to zaliczkę tę zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, tj. o 46,33 zł.

W przypadku gdy wynagrodzenie pracownika ze stosunku pracy jest na tyle niskie, że obliczona kwota zaliczki na podatek przed potrąceniem kwoty zmniejszającej jest niższa niż 46,33 zł, to kwota zmniejszająca podatek podlega obniżeniu do wysokości obliczonej zaliczki. Wówczas po odjęciu kwoty zmniejszającej podatek w kwocie równej obliczonej zaliczce podatek wyniesie zero.

Odliczenie składki zdrowotnej

Obliczona zaliczka po odjęciu od niej kwoty zmniejszającej podatek podlega zmniejszeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w tym miesiącu przez zakład pracy ze środków podatnika (zmniejszenie to nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki). Jeżeli obliczona przez pracodawcę składka na ubezpieczenie zdrowotne pracownika jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy, to składkę tę obniża się do wysokości zaliczki. Tak wynika z art. 83 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581). W sytuacji gdy:

1) obliczona przez pracodawcę składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru jest wyższa niż wyliczona zaliczka na podatek dochodowy - wówczas składkę zdrowotną należy obniżyć do wysokości zaliczki na podatek i z wynagrodzenia pracownika pobrać składkę obniżoną do wysokości zaliczki,

2) składka zdrowotna obliczona w wysokości 9% podstawy wymiaru jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy, ale składka zdrowotna, która podlega odliczeniu od tej zaliczki (w wysokości 7,75% podstawy wymiaru), jest niższa od kwoty wyliczonej zaliczki - wtedy należy:

składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru obniżyć do wysokości zaliczki na podatek,
odliczyć od zaliczki na podatek dochodowy składkę zdrowotną w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru (w kwocie nie wyższej niż wysokość zaliczki),
pobrać z wynagrodzenia pracownika składkę obniżoną do wysokości zaliczki,

3) wyliczona zaliczka na podatek wynosi 0 zł - wówczas składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy obniżyć do zera.

Przykład

W czerwcu 2015 r. wynagrodzenie poszczególnych pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wynosiło odpowiednio 850 zł, 600 zł, 300 zł i 100 zł. Każdemu pracownikowi przysługiwały podstawowe koszty uzyskania przychodów oraz kwota zmniejszająca podatek.

**Obliczenie zaliczek na podatek u poszczególnych pracowników (kwoty podano w złotych):**
1	Wynagrodzenie za pracę	850,00	600,00	300,00	100,00
2	Składki na ubezpieczenia społeczne do pobrania (wiersz 1 × 13,71%)	116,54	82,26	41,13	13,71
3	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (wiersz 1 - wiersz 2)	733,46	517,74	258,87	86,29
4	Składka na ubezpieczenie zdrowotne (wiersz 3 × 9%)	66,01	46,60	23,30	7,77
5	Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (wiersz 3 × 7,75%)	56,84	40,12	20,06	6,69
6	Koszty uzyskania przychodów	111,25	111,25	111,25	100,00
7	Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnego złotego (wiersz 1 - wiersz 6 - wiersz 2)	622,00	406,00	148,00	0
8	Zaliczka na podatek [(wiersz 7 × 18%) - 46,33 zł]	65,63	26,75	0	0
9	Obliczona składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%) ograniczona do wysokości zaliczki na podatek	65,63	26,75	0	0
10	Składka zdrowotna faktycznie odliczona od zaliczki na podatek	56,84	26,75	0	0
11	Zaliczka na podatek do pobrania po zaokrągleniu do pełnego złotego (wiersz 8 - wiersz 10)	9,00	0	0	0
12	Do wypłaty (wiersz 1 - wiersz 2 - wiersz 9 - wiersz 11)	658,83	490,99	258,87	86,29