Separacja wyłącza wspólne rozliczenie podatkowe małżonków

Jesteśmy małżeństwem od 5 lat. W 2010 r. sąd orzekł naszą separację. Czy mimo tego za 2010 r. możemy jeszcze złożyć wspólne zeznanie PIT-37?

NIE. Pozostawanie w separacji wyłącza prawo do wspólnego opodatkowania dochodów małżonków.

Mąż i żona podlegają odrębnemu opodatkowaniu od swoich dochodów. Przy czym ustawodawca dopuszcza ich wspólne opodatkowanie, jeżeli spełnią łącznie kilka warunków. W sytuacji gdy oboje mają miejsce zamieszkania w Polsce, w celu złożenia wspólnego zeznania muszą:

cały rok podatkowy pozostawać we wspólności majątkowej,
pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok,
wniosek o łączne opodatkowanie (wyrażony wspólnie lub przez jednego z małżonków) muszą wyrazić w zeznaniu rocznym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (za 2010 r. do 2 maja 2011 r., gdyż 30 kwietnia przypada w sobotę).

Ponadto żaden z małżonków nie może prowadzić działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową oraz podatkiem tonażowym.

Orzeczenie separacji nie skutkuje ustaniem małżeństwa. Powoduje jednak niespełnienie pierwszego z wymienionych warunków, w myśl którego małżonkowie chcący skorzystać ze wspólnego rozliczenia swoich dochodów muszą być we wspólności majątkowej od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Brak tej wspólności choćby przez kilka dni w roku podatkowym uniemożliwia podatnikom skorzystanie z przywileju wspólnego opodatkowania. Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Tak więc ustanie wspólności majątkowej (w jakimkolwiek okresie roku podatkowego) na skutek separacji wyłącza prawo do wspólnego rozliczenia pit.

Należy zwrócić uwagę, że to data uprawomocnienia się wyroku orzekającego separację wyznacza datę ustania wspólności majątkowej. Ustalenie tej okoliczności ma znaczenie dla podatników w sytuacji gdy wyrok orzekający separację został wydany w danym roku podatkowym, a uprawomocnił się w roku następnym. W takim bowiem przypadku za rok, w którym wyrok został wydany, małżonkom przysługuje przywilej wspólnego opodatkowania. Odrębne zeznania będą musieli złożyć od roku następnego.

Przykłady

W listopadzie 2010 r. sąd wydał wyrok orzekający separację małżonków. Orzeczenie uprawomocniło się w grudniu 2010 r. W związku z tym, że przez część 2010 r. między małżonkami nie istniała wspólność majątkowa, nie mogą za ten rok wspólnie opodatkować swoich dochodów.

Wyrok orzekający separację małżonków został wydany w grudniu 2010 r., a uprawomocnił się w styczniu 2011 r. W tej sytuacji w rozliczeniu za 2010 r. mogą oni korzystać z prawa wspólnego opodatkowania dochodów (przez cały ten rok pozostawali we wspólności majątkowej). Odrębnemu opodatkowaniu będą podlegali za 2011 r.