Jak naprawić błąd z tytułu niepobrania zaliczki na podatek od wartości pakietów świadczeń medycznych?

Izba Finansowa NSA w uchwale z 24 października 2011 r., sygn. akt II FPS 7/10 (orzeczenie prawomocne) zajęła stanowisko, że wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 updof, stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie, które jako przychód ze stosunku pracy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Obecnie nie ma już wątpliwości, że wartość nieobowiązkowych pakietów medycznych fundowanych pracownikom przez pracodawców podlega opodatkowaniu, jednak wielu pracodawców do czasu podjęcia powołanej uchwały nie opodatkowywało przedmiotowych pakietów.

Opodatkowanie pakietów świadczeń medycznych udostępnionych pracownikom w bieżącym roku podatkowym jest proste (pracodawca potrąci zaliczkę z bieżącego wynagrodzenia). Trudności może sprawić opodatkowanie wartości pakietów przekazanych w latach poprzednich. Jeżeli więc w latach 2005-2010 pracodawca fundował pracownikom takie świadczenia i od ich wartości nie odprowadził zaliczek na podatek, to obecnie będzie obowiązany do zapłaty zaległych zaliczek wraz z odsetkami za zwłokę oraz do skorygowania informacji PIT-11 i deklaracji PIT-4R.

Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na zapytanie naszego Wydawnictwa, pracownik, który otrzymał od pracodawcy nieodpłatne świadczenie, nie może odmówić zapłacenia podatku, gdyż na skutek otrzymanego świadczenia powstał u niego obowiązek podatkowy (treść pisma opublikowaliśmy w Przeglądzie Podatku Dochodowego nr 13 z 2010 r. w artykule pt. "Co zrobić z pakietami medycznymi, od wartości których nie pobrano zaliczki na podatek?").

Naszym zdaniem, w korygowanej za lata poprzednie informacji PIT-11 uzasadnione jest wpisanie zarówno przychodu podlegającego wówczas opodatkowaniu, jak i pobranej przez pracodawcę w bieżącym roku zaliczki na podatek. Wykazanie samego przychodu spowodowałoby bowiem u pracownika korygującego swoje zeznanie roczne na podstawie takiej informacji powstanie niedopłaty podatku (mimo że pracodawca pobrał w 2011 r. zaległą zaliczkę na podatek), a co za tym idzie, pracownik byłby obciążony odsetkami za zwłokę od nieopłaconego w terminie podatku. Natomiast wykazanie w PIT-11 zarówno kwoty przychodu, jak i podatku spowoduje, że zasadniczo korekta zeznania rocznego wyjdzie na "zero".

Należy dodać, że gdyby pracodawca nie odprowadził zaległych zaliczek i nie skorygowałby PIT-11 (może tak być np., gdy firma już nie istnieje), do rozliczenia przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń medycznych obowiązany byłby sam podatnik. Powinien on wówczas samodzielnie opodatkować uzyskane z tego tytułu dochody, wykazując je w korekcie zeznania rocznego, składanej za rok, w którym otrzymał nieodpłatne świadczenie (oczywiście za te lata, za które zobowiązanie podatkowe nie uległo przedawnieniu).

Wartość pakietów świadczeń medycznych przyznanych pracownikom podlega też oskładkowaniu.

Jeżeli więc płatnik do tej pory nie uwzględniał ich wartości w podstawie wymiaru składek ZUS, to powinien sporządzić korekty także w zakresie tych składek oraz wpłacić do ZUS zaległe kwoty. Tutaj korekty obejmą, co do zasady, 10 lat wstecz. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.), należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6.

Pracownik finansuje połowę składki na ubezpieczenie emerytalne, część składek rentowych, całą składkę chorobową i składkę na ubezpieczenie zdrowotne, dlatego też w miesiącu, w którym pracodawca pobierze zaległe składki ze środków pracownika, przychód ze stosunku pracy należało będzie pomniejszyć o zaległe składki na ubezpieczenia społeczne, a należną zaliczkę na podatek dochodowy - o zaległą składkę na ubezpieczenie zdrowotne (do wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy jej wymiaru).

Wartość pakietów świadczeń medycznych korzysta ze zwolnienia z oskładkowania, jeżeli przysługują one pracownikom na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu i pracownik ponosi za nie częściową odpłatność. Tak wynika z § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).