Prawo do ulgi abolicyjnej

Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawierane przez Polskę dopuszczają dwie metody unikania podwójnego opodatkowania, tj. metodę:

1) wyłączenia z progresją oraz

2) proporcjonalnego odliczenia.

Metody te różnią się sposobem wyliczenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, przy tym samym dochodzie podatek obliczony przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia jest wyższy od podatku obliczonego według metody wyłączenia z progresją.

Ulga abolicyjna wprowadzona została w celu zniwelowania tych różnic. Jej mechanizm polega na tym, że od podatku dochodowego obliczonego według skali podatkowej, pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, odlicza się kwotę stanowiącą różnicę między kwotą podatku obliczonego metodą proporcjonalnego odliczenia a kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Zwróć uwagę!

Ulgę abolicyjną mogą stosować podatnicy, którzy według metody proporcjonalnego odliczenia rozliczają zagraniczne dochody opodatkowane:

według skali podatkowej, a także
podatkiem liniowym lub
ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Osiąganie za granicą dochodów (przychodów), do których ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia jest głównym, ale nie jedynym wymogiem nabycia prawa do ulgi abolicyjnej. Z art. 27g ust. 1 updof regulującego tę ulgę wynika, że podatnicy mogą z niej skorzystać również pod warunkiem, że:

1) podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,

2) uzyskują za granicą przychody:

ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
z działalności wykonywanej osobiście,
z działalności gospodarczej, lub
z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza Polską działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi.

Przykład

Podatnik w 2015 r. uzyskał dochody:

-	w Polsce z umowy zlecenia w wysokości	8.000 zł,
-	z pracy w Holandii w wysokości	53.200 zł.

W roku podatkowym nie opłacił składek na ubezpieczenie zdrowotne. Za granicą uiścił natomiast podatek w wysokości 6.920 zł (kwota przyjęta hipotetycznie). W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania do zagranicznych dochodów znajdzie zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia. W zeznaniu podatnik skorzysta z ulgi abolicyjnej.

Wyliczenie kwoty ulgi abolicyjnej będzie przebiegać następująco:

-	obliczenie podatku od łącznego dochodu
	•	łączny dochód (8.000 zł + 53.200 zł)	61.200,00 zł,
	•	podatek od sumy dochodów (61.200 zł x 18%) - 556,02 zł	10.459,98 zł,
-	obliczenie podatku metodą proporcjonalnego odliczenia
	•	maksymalna kwota, do wysokości której od podatku w Polsce można odliczyć podatek zagraniczny (10.459,98 zł x 53.200 zł) : 61.200 zł	9.092,66 zł,
	•	kwota podatku zapłaconego za granicą podlegająca odliczeniu	6.920,00 zł,
	•	podatek za 2015 r. (10.459,98 zł - 6.920 zł)	3.539,98 zł,
-	obliczenie podatku metodą wyłączenia z progresją
	•	stopa procentowa (10.459,98 zł : 61.200 zł) x 100	17,09%,
	•	podatek za 2015 r. (8.000 zł x 17,09%)	1.367,20 zł,
-	ustalenie kwoty ulgi abolicyjnej (3.539,98 zł - 1.367,20 zł)		2.172,78 zł.

Możliwość zastosowania ulgi abolicyjnej wyklucza osiąganie wspomnianych wcześniej dochodów ze źródeł położonych w krajach i na terytoriach uznawanych za tzw. raje podatkowe. Są one wymienione w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. poz. 599).

Rozporządzenie określające kraje i terytoria uznawane za tzw. raje podatkowe dostępne jest w serwisie
www.przepisy.gofin.pl

W orzecznictwie sądów administracyjnych zwraca się uwagę, że dla zastosowania tej ulgi istotne jest, by osiągnięty przez podatnika dochód był opodatkowany w państwie źródła oraz w państwie rezydencji. Inaczej mówiąc, ulga przysługuje, w sytuacji gdy oba państwa roszczą sobie prawo do opodatkowania tego samego dochodu. Jeśli zaś podatnik zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartą z państwem źródła podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce, to nie dochodzi do podwójnego opodatkowania. Tym samym nie można stosować którejkolwiek z metod zapobiegających podwójnemu opodatkowaniu. W efekcie nie ma też podstaw do korzystania z ulgi abolicyjnej. Takie stanowisko wynika m.in. z wyroku WSA w Szczecinie z 15 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Sz 148/14 (orzeczenie nieprawomocne).

W jednym z kolejnych numerów Przeglądu Podatku Dochodowego odniesiemy się do problemu korzystania z ulgi abolicyjnej, w sytuacji gdy podatnik nie zapłacił podatku za granicą.