"Biała lista" podatników VAT ważna przy ustalaniu w 2020 r. przychodów i kosztów uzyskania przychodów

W celu uszczelniania systemu podatku od towarów i usług poprzez ograniczanie ryzyka związanego z uczestnictwem w procederze zmierzającym do wyłudzenia VAT, na mocy przepisów ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1018), zwanej dalej ustawą nowelizującą - 1 września 2019 r. Szef Krajowej Administracji Skarbowej udostępnił nowy elektroniczny wykaz podmiotów (tzw. białą listę):

1) w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo których wykreślił z rejestru jako podatników VAT,

2) zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Wykaz udostępniony jest w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów. Dostęp do niego jest możliwy także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Wykaz ten umożliwia sprawdzenie, czy podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane zawarte w wykazie są aktualizowane na bieżąco w dni robocze, raz na dobę.

"Biała lista" zawiera m.in. dane o numerach rachunków rozliczeniowych. Informacja ta jest bardzo istotna na gruncie podatku dochodowego, gdyż w znowelizowanych przepisach art. 22p updof i art. 15d updop, określono podatnikom PIT prowadzącym działalność gospodarczą oraz podatnikom CIT konsekwencje, gdy nie uiszczą należnych kontrahentom kwot za pośrednictwem rachunków znajdujących się na tej liście.

Zapłata należności na inny rachunek niż zawarty na "białej liście", dokonana po 31 grudnia 2019 r. (a w przypadku podatników CIT w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2019 r.) będzie skutkowała brakiem możliwości zaliczenia jej do kosztów podatkowych. Dotyczyć to będzie płatności za transakcje o wartości przekraczającej 15.000 zł realizowanych pomiędzy przedsiębiorcami, gdy dostawa towarów i usług będzie dokonywana przez przedsiębiorcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

W razie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji przekraczającej 15.000 zł zostanie dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na "białej liście", podatnicy - w tej części - w miesiącu, w którym zostanie zlecony przelew - zmniejszą koszty uzyskania przychodów albo zwiększą przychody (w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów).

Takich konsekwencji nie wywoła płatność, która będzie dotyczyła kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2020 r. (art. 10 ustawy nowelizującej).

Wskazane sankcje nie wystąpią, jeśli przedsiębiorca zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego o dokonaniu płatności na rachunek inny niż zawarty na "białej liście" - w terminie do trzech dni od daty zlecenia przelewu.

W celu uniknięcia ujemnych skutków w podatku dochodowym warto zatem wzmóc czujność i przed dokonaniem przelewu zweryfikować, czy rachunek, na który dokonywana jest płatność, należy do czynnego podatnika VAT i znajduje się na "białej liście".

Ustawą nowelizującą szczególne regulacje wprowadzono także w zakresie przychodów podatkowych, gdy w dokonywaniu płatności będzie uczestniczył podmiot trzeci. Chodzi tu o umowy faktoringu, czy cesji wierzytelności, gdy płatności wynikają z transakcji przekraczającej 15.000 zł.

Jeśli podatnik, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby VAT jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą, będzie obowiązany:

do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów/świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i
przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy,

dokona zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na "białej liście", u podatnika powstanie przychód w dniu zlecenia przelewu.

Przychód ten wystąpi w takiej wysokości, w jakiej płatność zostanie dokonana na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na "białej liście".

Pomimo płatności zrealizowanej przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na "białej liście" przychód nie powstanie, jeśli podatnik złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

Takie rozwiązania wynikają z nowych przepisów art. 14 ust. 2h i 2i updof oraz art. 12 ust. 4i i 4j updop. Analogicznie jak w przypadku kosztów, przepisy te będą mieć zastosowanie do zapłaty należności dokonanej po 31 grudnia 2019 r. (a w przypadku podatników CIT w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2019 r.).

Na ten temat pisaliśmy też w Przeglądzie Podatku Dochodowego nr 12 z 2019 r., w artykule pt. "Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym - przychody i koszty z tytułu płatności na rzecz przedsiębiorców".