Nieodpłatne poręczenie skutkuje powstaniem przychodu podatkowego

Udziałowiec spółki z o.o. jako osoba fizyczna nieodpłatnie poręczył tej spółce kredyt. Czy w spółce powstanie z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu?

Tak, spółka uzyska przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, który powinna opodatkować.

Przepisy ustawy o CIT nie zawierają definicji przychodów podatkowych. Dokonują jedynie ich przykładowego wyliczenia w art. 12 ust. 1 updop. I tak, w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 updop, przychodem jest wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 13 października 2016 r., nr 2461-IBPB-1-3.4510.768.2016.1.APO: "(...) o uznaniu nieodpłatnego poręczenia za nieodpłatne świadczenie, na gruncie updop, można mówić, jeżeli:

jedna ze stron otrzymuje materialną korzyść w związku z poręczeniem, której wartość można wycenić,
udzielenie poręczenia nie pociąga za sobą żadnych kosztów bądź świadczenia wzajemnego ze strony podmiotu je otrzymującego,
udzielenie poręczenia jest związane z wolą podmiotu, co oznacza, że jest on gotowy udzielić poręczenia bez wynagrodzenia.

(...) przychody zawsze wiążą się z pewnym przysporzeniem majątkowym, tj. korzyścią znajdującą, chociażby pośrednio, odzwierciedlenie w majątku podatnika. Odnosi się to również do otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnych świadczeń, za które należy uznać wszystkie te zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne lub częściowo odpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.

Warunkiem do stwierdzenia nieodpłatności danego świadczenia jest brak świadczenia wzajemnego. Należy bowiem wyraźnie zaznaczyć, że w świetle przepisów updop, każde świadczenie uzyskiwane przez podmiot, w sytuacji, gdy ten podmiot wykonuje analogiczne świadczenie na rzecz podmiotu, od którego uzyskuje świadczenie, nie ma charakteru nieodpłatnego.

Ponadto, należy podkreślić, że nieodpłatne udzielenie poręczenia nie jest zdarzeniem obojętnym gospodarczo zarówno dla podmiotu go udzielającego, jak i podmiotu, którego zobowiązanie jest poręczane. Udzielenie poręczenia skutkuje przyjęciem przez podmiot udzielający ryzyka niewywiązania się dłużnika ze swojego zobowiązania względem wierzyciela. Ryzyko to posiada określoną wartość, tj. cenę, którą uzyskujący zabezpieczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby zapłacić udzielającemu zabezpieczenia. Korzyść majątkowa po stronie otrzymującego poręczenie może natomiast polegać m.in. na uzyskaniu bardziej dogodnych warunków leasingowych, czy też samej możliwości jego uzyskania. Z drugiej strony, udzielenie poręczenia zazwyczaj nie pozostaje bez wpływu na możliwość i warunki zaciągania innych zobowiązań przez podmiot udzielający".

W rozpatrywanej sytuacji udziałowiec spółki z o.o. (osoba fizyczna) nieodpłatnie poręczył tej spółce kredyt. W świetle rozwiązań prawnych przyjętych w ustawie o CIT oraz uwzględniając argumentację organu podatkowego, należy uznać, że otrzymane przez spółkę od jej udziałowca poręczenie z tytułu zawarcia umowy kredytowej stanowi nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 updop i skutkuje powstaniem przychodu podatkowego z tego tytułu. Udzielone poręczenie nie rodzi bowiem po stronie spółki zobowiązań na rzecz poręczyciela w postaci zapłaty bądź innego ekwiwalentu i posiada wymierną wartość (cenę), którą spółka w istniejących warunkach rynkowych musiałaby zapłacić poręczycielowi.

Przypominamy, że w oparciu o art. 12 ust. 6 updop, wartość świadczeń w naturze, w tym nieodpłatnych świadczeń, ustala się:

1) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,

2) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,

3) jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu - w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu,

4) w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.